روایت فتح از کوهستان‌های زاگرس تا نخلستان‌های خرمشهر

در جریان آزادسازی خرمشهر حدود ۱۶ هزار نیروی عراقی کشته و زخمی شدند و همچنین ۱۹ هزار نفر نیروی عراقی به اسارت نیروهای ایرانی درآمدند. پس از آزادسازی خرمشهر رزمندگان ایرانی در اولین اقدام خود در مسجد جامع خرمشهر نماز اقامه کردند. خبر پیروزی آزادسازی خرمشهر به‌سرعت پخش شد و همه ملت مسلمان ایران را غرق شادی و سرور کرد و مردم ایران با حضور در مساجد نماز شکر به‌جای آورده و ندای الله‌اکبر سر دادند.

غلام صادقی، از فرماندهان دوران دفاع مقدس در گفتگو با این پایگاه خبری تحلیلی در خصوص نقش رزمندگان کهگیلویه و بویراحمد در فتح خرمشهر گفت: به‌منظور فریب دشمن بعثی و اینکه آن‌ها مطمئن بودند که ایران بعد از عملیات ثامن‌الائمه، طریق‌القدس، فتح المبین و نیز به خاطر بالا بودن روحیه سپاهیان اسلام، مجدد برای بازپس‌گیری شهرها، روستاها و مناطق اشغالی عملیات خواهند کرد، بدین‌وسیله اجرای یک تک پشتیبانی در دستور کار قرار گرفت.

وی افزود: بنابراین این تک پشتیبانی در منطقه فکه ضرورت پیدا کرد و بنا به پیش‌بینی آغاز عملیات در محور چنانه_ فکه می‌توانست بخشی از نیروهای دشمن را در این منطقه درگیر و از اعزام دوباره آن‌ها به منطقه عملیاتی بیت‌المقدس در خرمشهر نیز جلوگیری کند. عملیات بیت‌المقدس و یا آزادی سازی خرمشهر بایستی شروع می‌شد و یگان‌های عملیات، اطلاعات، ادوات و همه موارد آماده‌شده بودند و فقط بایستی دشمن را در منطقه دیگری نیز درگیر می‌کردند و به‌نوعی یک عملیات فریب را علیه دشمن شکل می‌دادیم که چهار روز پیش از عملیات بیت‌المقدس این طرح به قرارگاه ابلاغ شد وضعیت دشمن و هم شرایط جغرافیایی جنوب فکه که منطقه‌ای سخت و دشوار با ماسه‌های روان و رملی بود نیز موردبررسی قرار گرفت.

رزمنده دوران دفاع مقدس گفت: بخشی از این منطقه هم دارای خاک رس و بی‌آب‌وعلف بود و استعداد دشمن در منطقه نیز سپاه سوم ارتش عراق مستقر بود و شرایط خاص خودش را داشت، اما دراین‌بین لشکرهایی از رژیم بعث عراق نیز در آنجا مستقر بودند و منطقه را کاملاً پوشش داده و به‌طور کل آرایش جنگی داشتند. طرح‌هایی از قبل نیز متصور بود که رزمندگان اسلام، دشمن بعثی را در این عملیات ایذایی تا نیمه‌های مرزی عقب برانند وسعت منطقه که حدود 100 کیلومتر بود، آزاد شود که این امر هم محقق شد؛ بنابراین این تک به‌نوعی فریب دشمن بود و اینکه دشمن را به جبهه میانی بکشاند که رزمندگان و جبهه اسلام بتوانند عملیات سرنوشت‌ساز فتح خرمشهر را کلید بزنند، شرح کلی عملیات و شروع عملیات در 2 بامداد روز 12 اردیبهشت 61 با رمز «بسم‌الله قاصم الجبارین، یا علی مدد» آغاز شد.

فرمانده دوران دفاع مقدس بیان کرد: رزمندگان اسلام در ادامه عملیات با لشکرهای یک مکانیزه و تیپ‌های 10 و 17 رژیم بعث عراق در منطقه نیز درگیر شدند و تقریباً یک هزار و 130 نفر از نیروهای دشمن به اسارت درآمدند و 90 دستگاه تانک، نفربر و یک بالگرد دشمن نیز به غنیمت بچه‌های رزمنده درآمد؛ بنابراین اولین بالگردی بود که در طول دفاع مقدس توسط رزمندگان تیپ 33 المهدی (عج) به غنیمت گرفته شد. ادامه عملیات نیز تیپ 33 المهدی (عج) در منطقه فکه بعد از 25 کیلومتر طی طریق و عبور از مناطق رملی، دشمن بعثی را دور زد و خودش را به جاده فکه_چنانه رساند و با الحاق به تیپ 17 قم در این منطقه درگیری دیگری با نیروهای بعثی را آغاز کردند.

صادقی اظهار کرد: اما ازجمله اهداف مهم تک پشتیبانی درگیر نگه‌داشتن قوای دشمن بود که آزادسازی 100 کیلومتر از منطقه در دستور کار بوده و نیز ممانعت از جابجایی نیروهای بعثی به منطقه عملیاتی خرمشهر نیز از دیگر اهداف این عملیات به شمار می‌رفت، بنابراین تیپ 17 قم، تیپ المهدی (عج) و یگان‌هایی از ارتش بودند که این عملیات را انجام دادند و عملیات موفقی هم بود که حدود 800 نفر نیز از نیروهای دشمن به اسارت رزمندگان اسلام درآمدند.

رزمنده دوران دفاع مقدس بیان کرد: این تک پشتیبانی در آن شرایط اهمیت بسیاری داشت درحالی‌که هم نگاه دشمن را به‌طرف فکه معطوف کرد و نهایتاً دشمن نیز فریب خورد و هم عملیات بیت‌المقدس باقوت بیشتری نیز آغاز شد. بااین‌وجود نیز طی چند روزی که عملیات انجام گرفت یک گردان تانک دشمن به‌طورکلی منهدم شد و غنائم بسیاری نیز به دست رزمندگان اسلام افتاد و تعداد زیادی از نیروهای ارتش عراق به هلاکت رسیدند و بسیاری هم به اسارت درآمدند.

وی ادامه داد: عملیات بیت‌المقدس و آزادسازی خرمشهر در شرف انجام بود و اردیبهشت‌ماه سال 61 بود که تیپ المهدی (عج) به منطقه اعزام شد و همراه با برخی تیپ‌های حاضر در منطقه در نزدیکی «قرارگاه نصر» مقر خودشان را برپا کردند، اما از بدو ورود به منطقه یکی از گردان‌هایی که در عملیات فکه شرکت کرد به خاطر روحیه بالایی که رزمندگان داشتند، گردان 909 به فرماندهی شهید «محمود ستوده» بود که حملات گسترده‌ای علیه دشمن بعثی را آغاز کردند که منجر به کشته شدن و اسارت بسیاری از عراقی شدند و غنائم بسیاری از ارتش عراق نیز گرفتند. به‌هرحال اولین گردانی بود که در عملیات آزادسازی خرمشهر وارد منطقه می‌شود که بسیار عالی هم عمل می‌کنند و بچه‌های استانمان نیز در این گردان نبرد خوبی داشتند.

صادقی اظهار کرد: اما مأموریت تیپ المهدی (عج) در منطقه شکستن خط دشمن، تصرف مقداری از جاده شلمچه، تأمین زاویه شکل نهر عرایض و انهدام سه پل بر روی این نهر، تصرف پل نو وارد شدن نیروها به خرمشهر و نیز آزادی سازی کامل خرمشهر بود؛ بنابراین کلیه مأموریت‌های که برای تیپ المهدی متصور بود به نحو شایسته‌ای نیز انجام شد و درخشش بچه‌های استانمان در آزادسازی خرمشهر در جنگ کم‌نظیر بود، پل نو یکی از شاهراه‌های ورود به خرمشهر بود و از مقررهای اصلی دشمن در پل نو ساختمانی بود که بودجه و هزینه نیروهای بعثی عراق در این ساختمان نگهداری می‌شد.

صادقی تصریح کرد: بااین‌حال وقتی این منطقه به تصرف رزمندگان درآمد دو گاوصندوق بزرگ در این ساختمان وجود داشت که پر از میلیون‌ها دینار و حتی دلار بود که می‌توان گفت بودجه چند ماه ارتش عراق در خرمشهر در این گاوصندوق قرار داشت به‌طوری‌که چهار وانت از دینارهای عراقی با نظارت کامل رزمندگان به عقب برگشت و حتی یک دینار هم کم نشد.

فرمانده دوران دفاع مقدس گفت: در ادامه عملیات بیت‌المقدس یکی از گردان‌هایی که سریع به مسجد جامع خرمشهر رسیدند در روز سوم خرداد، از گردان‌های تیپ المهدی بودند که در بالای گنبد مسجد جامع خرمشهر به‌عنوان اولین کسی که اذان گفت از رزمندگان گردان جند الله بود که تحت امر تیپ المهدی (عج) قرار داشت. بااین‌وجود خرمشهر یک دژ تسخیرناپذیر برای دشمن به شمار می‌رفت چراکه صدام خرمشهر را به یک دژ تبدیل کرده بود و استحکامات بسیاری از دشمن در آنجا مستقر بود. با این تفاسیر متر به متر رزمندگان سپاه اسلام در آن منطقه خون دادند تا خرمشهر فتح شد. روز آزادسازی خرمشهر یک روز بزرگ در دفاع مقدس و در افتخارات و عزت این سرزمین است و یک روز ملی با نماد انسجام، اقتدار و ازخودگذشتگی است.

صادقی افزود: رزمندگان تیپ المهدی (عج) به همراه سایر رزمندگان ایران اسلامی افتخارات بس بزرگی را برای کشورمان در دوران دفاع مقدس رقم زدند که بازهم جای دارد که نقش رزمندگان استان در تیپ المهدی در عملیات مختلف به رشته تحریر و تألیف دربیاید. باید یادی کنم از شهیدان بزرگوار عملیات بیت‌المقدس «حسین خندانی» و شهید «رمضان اسماعیلی»، یادی کنم از مرحوم سردار «مهدی درخشان» که در عملیات ایذایی فکه و آزادسازی خرمشهر به‌عنوان مشاور نظامی در کنار سردار حاج علی فضلی، حاج حسین دقیقی، حاج یدالله کلهر و حاج علی معمار کادر فرماندهی مقتدری را جهت هدایت نیروها بر عهده داشتند.

وی افزود: مهدی درخشان از بزرگان این دیار بوده و نامشان تا ابد ماندگار خواهند بود چه در تیپ المهدی و چه در تیپ موشکی که مسئولیت داشتند. باید یادی کنم از پدر معنوی دیارمان محروم متقی کاشانی که به‌حق یار و یاور رزمندگان در طول دفاع مقدس بودند و در پایان باید گفت که رزمندگان کهگیلویه و بویراحمد در تیپ المهدی (عج) از بدو تشکیل تا زمانی که به استان فارس واگذار شد حضور چشمگیری در عملیات مختلف داشتند و رشادت‌ها و جان‌فشانی‌ها کردند.

سردار محمد ارشادی، از دیگر فرماندهان دوران دفاع مقدس در گفتگو با این پایگاه خبری تحلیلی در خصوص رشادت‌های رزمندگان کهگیلویه و بویراحمد در عملیات بیت‌المقدس هم گفت: عملیات بیت‌المقدس با سایر عملیات انجام‌شده، تفاوت‌های اساسی داشت شناخت ارتش عراق نسبت به شرایط رزمندگان در این عملیات با سایر عملیات‌ها متفاوت بود در عملیات قبلی دشمن بعثی برآورد صحیح از توانمندی‌های نیروهای ما نداشت و تصور دشمن این بود که ما ازنظر امکانات و نیروی انسانی به شرایطی نرسیده‌ایم که بتوانیم به‌سرعت خود را پیدا کنیم و عملیاتی انجام دهیم. ولی بعد از عملیات موفق فتح المبین دشمن متوجه شد که در مقابل یک نیروی مقتدر و سازمان‌یافته قرارگرفته است و آن تصوری که از رزمندگان ما داشت غلط بوده است. دشمن در عملیات ثامن‌الائمه، طریق‌القدس و فتح المبین غافلگیر شده بود ولی چون تقریباً همه مناطق اشغالی به‌غیراز منطقه خرمشهر و هویزه آزادشده بودند دقیقاً نمی‌دانست که عملیات بعدی ما جهت آزادسازی خرمشهر انجام خواهد شد، لذا بااطلاع کامل از محل انجام عملیات همه امکانات مقدورات و یگان‌های خود را برای دفاع از این منطقه به کار گرفته بود.

سردار ارشادی ادامه داد: نکته بعدی در مورد عملیات فتح خرمشهر این بود که دشمن بعثی با در نظر گرفتن شرایط موجود و اینکه می‌دانست شهر خرمشهر مهم‌ترین منطقه استراتژیک اشغال‌شده است، بنابراین طراحی و انجام عملیات آزادسازی خرمشهر را مسجل می‌دانست، لذا در صورت تأخیر در انجام عملیات بیم آن وجود داشت که دشمن با رفع نقاط ضعف خود و بازسازی یگان‌های آسیب‌دیده و بالا بردن توانایی‌های رزمی خود مشکلاتی را برای ما ایجاد کند و مانع آزادسازی خرمشهر شود.: بر همین اساس باتدبیر فرماندهان جنگ اعلام شد که بلافاصله بعد از عملیات فتح المبین همه یگان‌ها بدون فوت وقت و بدون اینکه اجازه ترخیص به نیروها داده شود به سمت خرمشهر حرکت کند درواقع می‌خواستند مانع از تجدیدقوا و سازمان‌دهی سپاه دشمن شوند بنابراین در یک رقابت تنگاتنگ و نزدیک با ارتش عراق که در حال بازسازی و تقویت یگان‌های خود در خرمشهر بود سپاه اسلام آماده آزاد کردن خرمشهر و مناطق اشغالی شد و بدین منظور دو طرف با تمام نیرو امکانات مقابل هم قرارگرفته‌اند.

فرمانده دوران دفاع مقدس گفت: دشمن قدرت خودش را در حفظ خرمشهر و جنوب خوزستان می‌دید بنابراین با اطمینان صحبت از دفاع تمام و کمال از خرمشهر می‌کرد و در همین رابطه سعی داشت به کشورهای حامی خود اطمینان خاطر بدهد که به این راحتی خرمشهر را از دست نخواهد داد و به‌طورکلی بعثی‌ها از دست دادن خرمشهر را مساوی با از دست رفتن همه اهداف و بلندپروازی‌های خود می‌دانستند به همین خاطر برای جلوگیری از شکست در خرمشهر اقدامات بسیاری را انجام دادند. منطقه عملیاتی بیت‌المقدس از سه طرف توسط رودخانه و آب محصورشده بود به شکلی که از شمال محور اهواز سوسنگرد از جنوب به رودخانه اروندرود از قلب به هورالعظیم و هورالهویزه و از شرق به رودخانه کارون متصل بود با توجه به وضعیت جغرافیایی منطقه برای انجام عملیات ۴ راهکار پیش‌بینی‌شده بود اول انجام عملیات در محور سوسنگرد و هویزه و حمله و مواضع مستحکم دشمن از این نیز محور، دوم انجام عملیات در محور جاده اهواز به خرمشهر، سوم عبور از کارون از سمت آبادان و خرمشهر شرقی به سمت خرمشهر غربی و چهارم عبور از کارون در منطقه سلمانیه و حرکت به سمت غرب و رسیدن به جاده اهواز خرمشهر در محدوده ایستگاه حسینیه.

وی اظهار کرد: در نقطه مقابل عراقی‌ها تمام توان و تجهیزات نظامی خود را در شهر خرمشهر متمرکز نموده و به هیچ قیمتی حاضر نبودند که این شهر را از دست بدهند به همین خاطر آن‌ها به‌شدت و با همه ابزارهایی که در اختیار داشتند از آن محافظت می‌کردند برای مثال هر جا که احساس می‌کردند امکان فرود آمدن بالگردی وجود دارد از ماشین‌های منهدم شده استفاده کرده بودند آن‌ها از نخل‌هایی که قطع کرده بودن و تیرآهن منازلی که تخریب کرده بودند جهت استفاده و کاشت آن‌ها در مناطق باز استفاده می‌کردند هر جا لازم بود با تخریب منازل مسکونی خاک‌ریز و یا کانال درست کرده بودند پشت‌بام‌ها را سنگربندی و کوچه‌های شهر را مین‌گذاری کرده بودند و با بستن تمام راه‌های نفوذ برای یک جنگ شهری تمام‌عیار آماده‌شده بودند.

فرمانده دوران دفاع مقدس گفت: در عملیات آزادسازی خرمشهر اکثر رزمندگان استان کهگیلویه و بویراحمد در تیپ المهدی (عج) بودند تیپ المهدی (عج) و تیپ امام سجاد (عج) در مرحله سوم عملیات بیت‌المقدس مأموریت داشتند که پس از دور زدن خرمشهر و عبور از شهرک ولیعصر پل نو را بگیرند و ازآنجا خود را به اروندرود برسانند محور پل نو تنها راه ارتباطی زمینی بود که از سمت عراق به شلمچه و ازآنجا به خرمشهر وصل می‌شد. عملیات فتح پل نو در عملیات بیت‌المقدس به‌عنوان یکی از اقدامات ارزشمند و برجسته و تأثیرگذار تیپ‌های المهدی (عج) و امام سجاد (ع) در کارنامه رزمندگان استان‌های فارس و کهگیلویه و بویراحمد است در وصف این اقدام ارزشمند که در کارنامه رزمندگان استان به ثبت رسیده ذکر این نکته کافی است که با تسلط ما بر پل نو عملاً ارتش عراق در خرمشهر از پشت سر مورد محاصره قرار گرفت و راه زمینی برای عقب‌نشینی آن‌ها به سمت عراق کاملاً مسدود شد در این شرایط نیروهای دشمن دو راه بیشتر نداشتند یا باید خود را به آب اروندرود می‌زدند که با توجه به شرایط اروند کار آسانی نبود و یا باید اسیر می‌شدند.

 سردار ارشادی بیان کرد: در شب عملیات برخلاف انتظار دشمن مقاومت چندانی نکرد و سریع عقب نشست در آن شب درگیری‌های پراکنده‌ای داشتیم و عراقی‌ها مقاومت چندانی انجام ندادند و اکثراً پا به فرار گذاشتند و ما هم به تعقیب آن‌ها پرداخته و تقریباً با نیروهای تیپ امام سجاد ادغام‌شده بودیم اول روشنایی صبح حدود یک‌ساعتی در شهرک ولیعصر با نیروهای دشمن درگیر شدیم ولی مقاومت آن‌ها تداوم نداشت و عقب نشستند و ما بر آن‌ها مسلط شدیم بعد از فتح شهرک ولیعصر سربازان عراقی با سرعت در حال فرار بودند و گروه‌گروه صحنه نبرد را ترک می‌کردند حدود ساعت 7/5 صبح بود که به پل نو رسیدیم عده‌ای از عراقی‌ها به سمت اروندرود در حال فرار بودند عده‌ای از نیروهای دشمن که فرصت نکردند به اروند برسند به سمت خرمشهر فرار می‌کردند و گروهی هم به سمت شلمچه رفتند و در محاصره نیروهایی که از سمت کوشک و پاسگاه زید پیشروی می‌کردند افتادند.

وی افزود: حدود ساعت ۹ صبح روز سوم خرداد بود که دیگر مقاومتی وجود داشت نیروهای دشمن وقتی پی بردند که پل نو سقوط کرده و در محاصره رزمندگان ما درآمده‌اند از مقاومت دست کشیده و گروه‌گروه می‌آمدند و خود را تسلیم می‌کردند. ارتش بعث به‌طور کامل در هم شکست و فریاد الله‌اکبر و ندای پیروزی رزمندگان اسلام در شهر خرمشهر بلند شد شرایط آن روز خرمشهر قابل وصف نبود در هر کوچه‌پس‌کوچه‌ای گروهی از افراد دشمن بیرون آمده و خود را تسلیم می‌کردند در این عملیات بالغ‌بر ۱۹ هزار نفر از افراد دشمن بعثی به استارت سپاه اسلام درآمدند اگر همین تعداد از نیروهای بعثی که اسیر کردیم تصمیم گرفتند که مقاومت کنند با توجه به تجهیزاتی که در اختیار داشتند امکان داشت که تا چند ماه مقاومت کنند ولی وقتی متوجه شدم که عقبه آن‌ها مسدود شده و خود را در محاصره دیدند دچار تزلزل روحی شده و راهی جز تسلیم ندیدند.

وی بیان کرد: ازآنجایی‌که گرفتن این‌همه اسیر قابل پیش‌بینی نبود در انتقال آن‌ها به عقبه با مشکل مواجه شده بودیم در آن شرایط جهت انتقال دادن آن‌ها به‌اندازه کافی اتوبوس و کامیون در اختیار نداشتیم علاوه بر این تعداد اسیر که در این عملیات از عراق گرفتیم بالغ‌بر ۱۶ هزار نفر هم از آن‌ها به هلاکت رسیدند روی‌هم‌رفته دشمن بعثی قریب به ۴۰ هزار نفر از نیروهای نظامی خود را از دست داد و این ضربه محکم به ساختار و قدرت نظامی آن‌ها به‌حساب می‌آمد. ساعت ۱۱ صبح روز ۳ خرداد فتح خرمشهر قطعی و تثبیت گردید. حدود ساعت یک بعدازظهر همان روز رزمندگان ما در مسجد جامع شهر تجمع کردند و ندای الله‌اکبر سراسر شهر را فراگرفت. عده‌ای تیراندازی هوایی می‌کردند. با انتشار خبر این پیروزی موجی از شادی و سرور سراسر ایران اسلامی را فراگرفت و مردم در سراسر کشور به خیابان‌ها آمده و این پیروزی بزرگ را جشن گرفتند.

انتهای خبر/