امام جواد(ع) مدرسه‌ای از صبر، دانایی و مهربانی

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «صبح زاگرس» روز ۶ خرداد مصادف با ۲۹ ذی‌القعده، سالروز شهادت امام محمدتقی (ع)، مشهور به امام جواد (ع)، نهمین پیشوای شیعیان است. امام جواد (ع) در سنین جوانی به امامت رسیدند و با وجود عمر کوتاه، خدمات علمی و هدایتی بی‌نظیری از خود به جای گذاشتند.

زندگینامه امام جواد (ع)

امام جواد (ع) در ۱۰ رجب سال ۱۹۵ هجری قمری در مدینه متولد شدند. ایشان فرزند امام رضا (ع) و نوه امام موسی کاظم (ع) بودند. از القاب مشهور ایشان می‌توان به جواد (بخشنده)، تقی (پرهیزگار) و مرتضی (رضایت‌یافته) اشاره کرد.

امامت در کودکی

امام جواد (ع) در سن ۸ سالگی پس از شهادت پدر بزرگوارشان به امامت رسیدند. این دوران همزمان با حکومت مأمون عباسی بود که با وجود سیاست‌های ظاهری دوستانه، همواره درصدد کنترل و محدود کردن امام (ع) بود.

مناظرات علمی و جایگاه علمی امام جواد (ع)

یکی از برجسته‌ترین ویژگی‌های امام جواد (ع)، مقام علمی ایشان بود. با وجود سن کم، در مناظرات علمی با دانشمندان بزرگ عصر خود پیروز می‌شدند. مأمون عباسی که قصد داشت امام (ع) را در محافل علمی تحقیر کند، مجبور شد به علم بی‌نظیر ایشان اعتراف کند.

دوران سخت تحت نظر خلفای عباسی

پس از مرگ مأمون، معتصم عباسی به قدرت رسید و فشار بر امام جواد (ع) افزایش یافت. سرانجام، معتصم با دسیسه‌چینی ام الفضل (همسر امام و دختر مأمون)، امام (ع) را در سن ۲۵ سالگی به شهادت رساند.

شهادت امام جواد (ع)

امام جواد (ع) در آخر ذی‌القعده سال ۲۲۰ هجری قمری با سم به شهادت رسیدند و در قبرستان قریش (کاظمین کنونی) به خاک سپرده شدند. امروزه مرقد مطهر ایشان در حرم کاظمین، زیارتگاه میلیون‌ها شیعه در سراسر جهان است.

درس‌های زندگی امام جواد (ع)

امام جواد (ع) در دوران کوتاه اما پربار زندگی خود، درس‌های ارزشمندی برای تمام اعصار به یادگار گذاشتند. علم‌دوستی و دانش‌اندوزی اولین ویژگی برجسته ایشان بود که در سنین کودکی به مقام امامت رسیدند و با مناظرات علمی خویش، عالمان زمانه را به حیرت واداشتند. ایشان به ما آموختند که سن و سال مانع کسب دانش نیست و هر انسانی می‌تواند با تلاش به قله‌های معرفت دست یابد.

بخشندگی و سخاوت از دیگر درس‌های زندگی این امام همام است. لقب «جواد» به معنای بخشنده، گویای اخلاق کریمانه ایشان بود که همواره دست نیازمندان را می‌گرفتند و به فقرا کمک می‌کردند. این ویژگی به ما می‌آموزد که در زندگی مادی امروز، نباید از کمک به همنوع غافل شد.

صبر و استقامت در برابر ظلم نیز از مهم‌ترین درس‌های سیره امام جواد (ع) محسوب می‌شود. ایشان در جوانی و تحت شدیدترین فشارهای حکومت عباسی، هرگز از مواضع حق خود کوتاه نیامدند و با متانت و حکمت، مسیر هدایت امت را ادامه دادند. این درس به ما می‌گوید که در برابر مشکلات زندگی باید استوار بود و از اصول خود دفاع کرد.

ساده‌زیستی و دوری از تجملات از دیگر ویژگی‌های برجسته امام نهم بود. ایشان با وجود مقام اجتماعی بالا، زندگی ساده‌ای داشتند و این به ما می‌آموزد که ارزش انسان به دارایی‌های مادی نیست، بلکه به تقوا و عمل صالح است.

امام جواد (ع) در دوران کوتاه امامت خود نشان دادند که کیفیت زندگی مهم‌تر از کمیت آن است. ایشان با ۲۵ سال عمر و ۱۷ سال امامت، چنان تأثیری بر جهان اسلام گذاشتند که قرن‌ها پس از شهادتشان، نور هدایت‌شان همچنان می‌درخشد. این درس بزرگی برای ماست که به جای تأسف بر کمبودها، از فرصت‌های خود نهایت استفاده را ببریم.

برنامه‌های سالروز شهادت امام جواد (ع)

همزمان با این روز، مراسم عزاداری، سخنرانی‌های مذهبی و برنامه‌های فرهنگی در سراسر کشور و جهان اسلام برگزار می‌شود. در ایران نیز زائران در حرم امام رضا (ع) و دیگر اماکن متبرکه، به سوگواری و بیان فضایل این امام همام می‌پردازند.

امام جواد (ع) فرمودند: «مَنْ أَصْغَى إِلَى نَاطِقٍ فَقَدْ عَبَدَهُ، فَإِنْ کَانَ النَّاطِقُ عَنِ اللَّهِ فَقَدْ عَبَدَ اللَّهَ، وَ إِنْ کَانَ النَّاطِقُ عَنْ إِبْلِیسَ فَقَدْ عَبَدَ إِبْلِیسَ.» (هر کس به سخن گوینده‌ای گوش دهد، او را پرستیده است. اگر گوینده از جانب خدا سخن بگوید، خدا را پرستیده و اگر از جانب شیطان سخن بگوید، شیطان را پرستیده است.

خبرنگار این پایگاه خبری به‌مناسبت شهادت امام جواد (ع) طی تماس تلفنی با «حجت الاسلام والمسلمین سید حکمت الله هاشمی‌پور»، از وی خواستند که به تبیین زوایای مختلف زندگی آن امام همام بپردازند که حجت‌الاسلام هاشمی‌پور شهادت امام نهم شیعیان را به تمامی ارادتمندان خاندان عصمت و طهارت تسلیت عرض نمودند و و گفت: ماه ذی القعده، ماه پربرکتی است که در ابتدای آن شاهد ولادت با سعادت حضرت فاطمه معصومه (س) و در یازدهم آن میلاد مسعود حضرت امام رضا (ع) را گرامی می داریم و متأسفانه در پایان این ماه، مصادف با شهادت فرزند گرامی ایشان، حضرت جوادالائمه (ع) می‌باشد.

ولادت پرخیر و برکت امام جواد (ع)

رئیس دفتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه پیام نور کهگیلویه و بویراحمد تصریح کرد: با اشاره به ولادت امام جواد (ع) در سال ۱۹۵ هجری قمری در مدینه منوره، به بیان داستان ولادت ایشان پرداختند: امام رضا (ع) هنگام ولادت فرزند گرامیشان فرمودند: «یا ابا جعفر، انت المولود الذی لم یولد مولود اعظم برکة علی شیعتنا منک»؛ یعنی ای ابا جعفر، تو مولودی هستی که برای شیعیان ما با برکت‌تر از تو متولد نشده است. از این روست که آن حضرت به امام پربرکت ملقب گردیدند.

علل نامگذاری به امام پربرکت

وی در ادامه به تحلیل این نامگذاری پرداخت و عنوان کرد: این موضوع از چند جهت حائز اهمیت است؛ نخست آنکه امام رضا (ع) در سن ۴۷ سالگی صاحب فرزند شدند و این مسئله، شبهات واقفیان را که با انگیزه‌های مادی به انکار امامت ایشان پرداخته بودند، باطل ساخت. ثانیاً تولد امام جواد (ع) موجی از شادی و امید را در دل شیعیان ایجاد کرد، چرا که تحقق بخشیدن به روایت پیامبر اکرم (ص) درباره امامان دوازده گانه که ۹ نفر از نسل امام حسین (ع) بود.

کرامات و معجزات دوران کودکی

حجت‌الاسلام هاشمی‌پور، با اشاره به کرامات متعدد امام جواد (ع) در دوران کودکی، به بیان چند نمونه پرداختند: «در روایتی معتبر آمده است که مردی به نام محمد بن میمون که از درد شدید چشم رنج می برد، به محضر امام رضا (ع) شرفیاب شد. امام او را به فرزند خردسالشان حضرت جواد (ع) که در آن زمان تنها چهار بهار از عمر شریفشان می گذشت، ارجاع دادند. با دعای آن حضرت، محمد بن میمون شفای کامل یافت.

معجزه علم غیب در کودکی

رئیس دفتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه پیام نور کهگیلویه و بویراحمد به روایت دیگری اشاره و مطرح کرد: محمد بن سهل قمی پس از انجام مناسک حج و زیارت خانه خدا، به مدینه مشرف شد و قصد داشت از امام جواد (ع) لباسی تبرک بطلبد. اما به دلیل ازدحام جمعیت، موفق به بیان درخواست خود نشد. هنگام خروج از شهر، ناگهان قاصدی از سوی امام رسید و پیراهنی را به او تقدیم کرد که این نشان از آگاهی کامل امام از نیات درونی بندگان داشت.

امامت در خردسالی و پاسخ به شبهات

حجت الاسلام هاشمی‌پور با اشاره به مسئله امامت حضرت در سن هفت سالگی پس از شهادت امام رضا (ع) در سال ۲۰۲ هجری، به تحلیل این رویداد تاریخی پرداخت و بیان کرد: این واقعه در میان ائمه معصومین (ع) بی‌سابقه بود و دشمنان از این موضوع برای ایجاد تردید در میان شیعیان سوء استفاده می کردند. حتی برخی از یاران خاص امام رضا (ع) مانند یونس بن عبدالرحمن نیز دچار تردید شده بودند. اما امام جواد (ع) با برگزاری جلسات متعدد علمی و پاسخ به پیچیده ترین پرسش های فقهی و کلامی، به خوبی توانستند شایستگی خود را برای مقام امامت به اثبات برسانند.

مناظره تاریخی با یحیی بن اکثم

رئیس دفتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه پیام نور کهگیلویه و بویراحمد به مناظره تاریخی امام با یحیی بن اکثم اشاره و تشریح کردند: مأمون عباسی برای آزمون امام، مجلسی ترتیب داد و یحیی بن اکثم که از علمای بزرگ دربار بود را مأمور پرسش از امام نمود. وقتی یحیی درباره حکم شکار حیوان در حال احرام پرسید، امام با بیان ۲۷ شرط مختلف پاسخ دادند که همگان را به حیرت واداشت. این واقعه به خوبی نشان دهنده عظمت علمی امام در آن سن کم بود.

تشکیل شبکه ارتباطی شیعه

رئیس دفتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری به فعالیت‌های سازماندهی شده امام اشاره و بیان داشت: حضرت با وجود فشارهای شدید حکومت عباسی، شبکه ارتباطی منظمی برای حفظ ارتباط با شیعیان ایجاد کردند. اگرچه به دلیل شرایط خاص آن دوره، تعداد شاگردان مستقیم ایشان به گستردگی دوران امام صادق (ع) نبود، اما راویان بزرگی مانند علی بن مهزیار اهوازی، حسین بن سعید اهوازی و احمد بن محمد بن ابی نصر بزنطی در مکتب ایشان پرورش یافتند.

شهادت مظلومانه

در پایان، حجت الاسلام هاشمی پور به شرح مظلومیت و شهادت امام پرداختند: «امام جواد (علیه السلام) در سن ۲۵ سالگی و در آخر ماه ذی القعده سال ۲۲۰ هجری قمری، به دست همسرشان ام الفضل که تحت تأثیر معتصم عباسی قرار گرفته بود، مسموم شدند و به شهادت رسیدند. پیکر مطهر ایشان در کنار مرقد مطهر جد بزرگوارشان امام موسی کاظم (ع) در کاظمین به خاک سپرده شد.

انتهای خبر/