پتروشیمی ستاره گچساران؛ جهش صنعتی یا مخاطره زیست‌محیطی؟

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «صبح زاگرس» عصر روز جمعه ۱۹ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۴، شهرستان گچساران میزبان یکی از مهم‌ترین رویدادهای صنعتی سال بود؛ کلنگ احداث مجتمع پتروشیمی «ستاره گچساران» با حضور چهره‌های کلیدی صنعت، دولت و مجلس (حسن عباس‌زاده، مدیرعامل شرکت صنایع پتروشیمی کشور، غلامرضا تاج‌گردون نماینده گچساران و باشت، یدالله رحمانی استاندار کهگیلویه و بویراحمد) به زمین زده شد.

این پروژه عظیم قرار است در زمینی به وسعت ۹ هکتار، در مجاورت پتروشیمی گچساران، احداث شود و طبق اعلام مسئولان، تولید محصولات مهمی همچون پروپیلن و برش چهارکربنه (C4 Cut) را در دستور کار دارد. خوراک آن نیز ترکیبات C3+ خواهد بود.

پروژه‌ای تحول‌آفرین برای جنوب غرب کشور

یدالله رحمانی، استاندار کهگیلویه و بویراحمد در سخنانی این پروژه را «تحول ساز» توصیف کرد و گفت: این پروژه یکی از راهبردی‌ترین طرح‌های اقتصادی جنوب کشور است. در فاز اول و دوم آن، حدود ۸۴ میلیون یورو اعتبار ارزی در نظر گرفته‌شده است. انتظار می‌رود در دوره ساخت ۶۰۰ نفر و در دوره بهره‌برداری ۳۰۰ نفر به‌طور مستقیم مشغول به کار شوند.

وی تأکید کرد: پتروشیمی ستاره گچساران نه‌ تنها اشتغال ایجاد خواهد کرد، بلکه به تکمیل زنجیره ارزش در صنعت پتروشیمی کمک می‌کند و ظرفیت صادرات چندین میلیون تُن محصولات پتروشیمی در سال را فراهم می‌کند و این مهم یعنی ارزآوری بالا برای کشور در شرایط خاص اقتصادی.

رحمانی در ادامه با اشاره به شعار سال مبنی بر «سرمایه‌گذاری برای تولید» گفت: ما چاره‌ای جز جذب سرمایه‌گذاری نداریم. گره‌های اقتصادی کشور تنها با تسهیل در سرمایه‌گذاری و حمایت از بخش خصوصی باز می‌شوند.

باید دست سرمایه‌گذار را بوسید

غلامرضا تاج‌گردون، نماینده مردم گچساران و باشت در مجلس نیز با صراحت اعلام کرد: این پروژه ۱۰۰ درصد خصوصی است. دولت هیچ هزینه‌ای نکرده، فقط مجوز داده است. سرمایه‌گذاری که در شرایط سخت اقتصادی حاضر به ورود به چنین منطقه‌ای شده، باید موردحمایت همه‌جانبه قرار گیرد. ما وظیفه‌داریم مسیر سرمایه‌گذاری را هموار کنیم.

وی افزود: جوانان گچساران از وضعیت موجود گله‌مندند. حق‌دارند. ما از مدیرعامل شرکت صنایع پتروشیمی کشور می‌خواهیم که خوراک مازاد پتروشیمی گچساران را برای توسعه صنایع پایین‌دستی در همین منطقه تأمین کند. این یعنی تکمیل زنجیره تولید.

تاج‌گردون همچنین از سرمایه‌گذاران استقبال کرد و گفت: مردم منطقه مشکلات را می‌دانند، من هم می‌دانم، اما راهش این است که اجازه دهید کار شود. نباید اختلال ایجاد کرد. باید با آغوش باز از بخش خصوصی و سرمایه‌گذاری در منطقه حمایت کنیم.

بااین‌حال سخنان تاجگردون، همزمان حامل پیامی روشن برای مردم منطقه و هم هشداری به دیگر مسئولان بود که اگر می‌خواهید گره از بیکاری و رکود در گچساران باز شود، راهی جز حمایت از سرمایه‌گذاران نیست.

گچساران با این ظرفیت‌ها نباید بیکار داشته باشد

حجت‌الاسلام والمسلمین سید عنایت هاشمی‌منش، امام‌جمعه گچساران، در سخنانی صریح در مراسم کلنگ‌زنی اظهار کرد: گچساران شهرستان منابع است؛ هم نفت، هم آب و هم نیروی انسانی؛ اما همچنان بیکاری یکی از اصلی‌ترین مشکلات جوانان است.

وی ادامه داد: پروژه‌هایی ازاین‌دست باید با اولویت اشتغال جوانان منطقه پیش برود. ما باید قدردان سرمایه‌گذار باشیم، اما درعین‌حال مسئولان باید متعهد شوند که بومی‌سازی اشتغال در اولویت قرار گیرد.

هاشمی در این آیین خطاب به مسئولان افزود: کار بزرگی را آغاز کرده‌اید؛ اما آغاز کافی نیست، باید تا انتها با شفافیت، جدیت و تعهد حرکت کنید.

امام‌جمعه گچساران سخنانش را نه‌فقط در مقام تأیید پروژه، بلکه در قامت مطالبه‌ای صریح از مسئولان و سرمایه‌گذاران بیان کرد که اگر قرار است کلنگی به زمین زده شود، باید نقطه شروع اشتغال جوانان و پایان وعده‌های بی‌ثمر باشد.

ستاره گچساران لبیکی به شعار سال است

حسن عباس‌زاده، مدیرعامل شرکت صنایع پتروشیمی کشور، در این آیین هم گفت: این پروژه یک نقطه قوت در نقشه صنعت پتروشیمی کشور است. ما در برنامه هفتم توسعه، زنجیره‌های ارزش را تعریف کرده‌ایم و مهم‌ترین زنجیره، زنجیره پروپیلن است. اکنون با کمبود خوراک مواجه‌ایم و این پروژه گامی بزرگ در جهت رفع این چالش است.

وی تصریح کرد: پتروشیمی ستاره گچساران ازنظر اقتصادی می‌توانست در جای دیگری احداث شود، اما همراهی آقای تاج‌گردون، مجوزها و مردم منطقه، باعث شد این پروژه به گچساران اختصاص یابد. ۱۵ درصد صنعت پتروشیمی کشور در اختیار بخش خصوصی است و ما باید این رقم را افزایش دهیم.

عباس‌زاده تأکید کرد: هر صنعتی که ایجاد می‌شود، زنجیره‌ای از اشتغال را با خود می‌آورد. صنایع پایین‌دستی مهم‌ترین فرصت ما هستند. این پروژه لبیکی به شعار سال است؛ سرمایه‌گذاری برای تولید، آن‌هم با مشارکت مردم.

پروژه مشکلی ندارد؟

 آنچه باعث شد این پروژه از همان ابتدا در کانون توجه قرار گیرد، نه‌فقط ابعاد فنی و اقتصادی، بلکه جنبه‌های سیاسی و زیست‌محیطی آن بود. بااین‌حال، تنها چند روز پس از کلنگ‌زنی، فضای رسانه‌ای به‌طور قابل‌توجهی تغییر کرد. برخی رسانه‌ها با تیترهایی هشداردهنده به خطرات احتمالی زیست‌محیطی این پروژه پرداختند. فعالان محیط‌زیست نسبت به محل احداث، نوع تولیدات و آثار جانبی آن هشدار دادند و خواستار شفاف‌سازی شدند.

عبدال دیانتی، مدیرکل حفاظت محیط‌زیست کهگیلویه و بویراحمد در واکنشی رسمی اعلام کرد: این پروژه مشمول ارزیابی زیست‌محیطی نیست؛ چراکه در حوزه صنایع پایین‌دستی قرار دارد و قرار است گاز فلرهای منطقه به مواد جانبی تبدیل شوند. وی بیان کرده که طرح پتروشیمی چهاربیشه زیرمجموعه مجتمع پتروشیمی گچساران نیست و مخاطرات زیست‌محیطی نیز برای این طرح گزارش نشده است.

این اظهارات، گرچه تلاش داشته است تا فضا را آرام کنند، اما نگرانی‌ها را به‌طور کامل رفع نکرده‌اند؛ به‌ویژه آن‌که تجربه پروژه‌های مشابه در دیگر نقاط کشور، بارها از تضاد توسعه صنعتی و حفاظت محیط‌زیست حکایت داشته است.

پاسخی به دغدغه‌های محیط‌زیستی و بیکاری جوانان

با این تفاسیر ایوب مقیمی، فرماندار گچساران در گفت‌وگویی با پایگاه خبری «صبح زاگرس» به حواشی مطرح‌شده درباره پتروشیمی ستاره گچساران پاسخ داد و با تأکید بر اخذ مجوزهای قانونی، این طرح را راه‌حلی برای کاهش آلودگی فلر و معضل بیکاری برشمرد. وی از تجهیز کارگاه در آینده نزدیک خبر داد و از مردم خواست با همراهی در مسیر سرمایه‌گذاری، توسعه شهرستان را شتاب دهند.

خوراک پتروشیمی، گازهای فلر است

وی در پاسخ به برخی دغدغه‌ها درباره مسائل محیط‌زیستی پروژه پتروشیمی ستاره گچساران، اظهار کرد: کلنگ‌زنی این پروژه در راستای اهداف زیست‌محیطی صورت گرفته است. پتروشیمی ستاره گچساران زمانی که به بهره‌برداری برسد، خوراکش از طریق جمع‌آوری گازهای فلر منطقه تأمین می‌شود. این گازها که تاکنون به هدر می‌رفتند و منبع آلودگی بودند، به مواد جانبی قابل‌استفاده تبدیل خواهند شد. 

فرماندار ادامه داد: به‌عنوان نمونه، همین مجتمع پتروشیمی گچساران که برخی آن را عامل آلودگی می‌دانند، پس از راه‌اندازی پتروشیمی ستاره، گازهای فلرش توسط آن جذب می‌شود. به‌بیان‌دیگر، این مجموعه نه‌تنها آلاینده نیست، بلکه به کاهش آلودگی موجود در منطقه نیز کمک خواهد کرد.

تمام مجوزهای قانونی اخذ شده است

مقیمی با رد شبهات درباره مجوزهای قانونی پروژه تصریح کرد: تمام مجوزهای موردنیاز، اعم از صنعتی، سرمایه‌گذاری و زیست‌محیطی برای پتروشیمی ستاره گچساران دریافت شده است. مگر می‌توان بدون اخذ مجوز محیط‌زیستی، کلنگ پروژه‌ای به این بزرگی را زد؟ همه مستندات در این خصوص موجود و قابل‌ارائه است.

آغاز تجهیز کارگاه در آینده‌ای نزدیک

فرماندار گچساران با اعلام خبر تازه‌ای در خصوص زمان آغاز عملیات اجرایی گفت: طی 3 ماه آینده و حتی کمتر از این مدت، شاهد تجهیز کارگاه پتروشیمی ستاره خواهیم بود. این پروژه ۱۰۰ درصد توسط بخش خصوصی اجرا می‌شود و از همین رو، با سرعت بیشتری نسبت به پروژه‌های دولتی پیش خواهد رفت.

اشتغال ۶۰۰ نفر در ساخت؛ ۳۰۰ نفر در بهره‌برداری

مقیمی درباره ظرفیت اشتغال‌زایی این پروژه نیز اظهار کرد: در مرحله اجرا حدود ۶۰۰ نفر مشغول به کار خواهند شد و در دوره بهره‌برداری نیز ۳۰۰ نفر نیروی ثابت در این مجموعه فعالیت خواهند کرد. پیش‌بینی می‌کنیم که اجرای پروژه حدود چهار سال زمان ببرد.

سرمایه‌گذاری؛ تنها راه‌حل رفع بیکاری

فرماندار گچساران با تأکید بر لزوم جذب سرمایه‌گذار، بیان کرد: در سالی که مزین به شعار «سرمایه‌گذاری برای تولید» است، هیچ راهی بهتر از سرمایه‌گذاری برای رفع بیکاری در گچساران نداریم. مردم گچساران باید خودشان نیز پای‌کار بیایند و در مسیر توسعه همراه باشند. البته ما مسئولان هم باید شرایط را برای حضور سرمایه‌گذاران مهیا کنیم.

وی افزود: با اقداماتی که در سطح شهرستان در حال انجام است، امید دارم روزی برسد که در همین دولت چهاردهم، میزان اشتغال‌زایی در گچساران به‌قدری بالا رود که ناچار به جذب نیرو از شهرستان‌ها و استان‌های مجاور شویم؛ اما بازهم تأکید دارم که این امر نیازمند همدلی، حمایت و تسهیل امور برای سرمایه‌گذاران است.

اولویت با جذب نیروهای بومی

ایوب مقیمی با اشاره به دغدغه جوانان درزمینهٔ اشتغال، گفت: بر اساس قانون، اولویت به‌کارگیری در شرکت‌ها و صنایع شهرستان با نیروهای بومی است. حتی کسانی که سال‌ها در این شهرستان سکونت دارند نیز در اولویت خواهند بود.

وی با هشدار نسبت به هرگونه مداخله غیرقانونی در روند استخدام‌ها تأکید کرد: هرگونه جذب نیرو باید بر اساس تخصص و نیاز پروژه انجام شود و مهم‌تر اینکه از مجاری قانونی صورت گیرد. هیچ مسئول یا دستگاهی نباید نیرویی فاقد تخصص را به صنایع تحمیل کند. ما به اجرای قانون پایبندیم و از شفافیت در فرآیندها حمایت می‌کنیم.

حمایت از سرمایه‌گذاری، نیاز امروز گچساران

فرماندار گچساران در پایان نیز بار دیگر بر اهمیت پروژه پتروشیمی ستاره تأکید کرد و گفت: این پروژه نه‌تنها در خدمت توسعه اقتصادی است، بلکه پاسخ‌گوی دغدغه‌های محیط‌زیستی و اشتغال منطقه نیز خواهد بود. همه ما از مسئولان گرفته تا مردم باید با اتحاد، همدلی و آینده‌نگری، از این فرصت برای پیشرفت شهرستان و استانمان بهره بگیریم.

اگرچه مسئولان از جنبه‌های فنی و اقتصادی پروژه پتروشیمی ستاره گچساران سخن گفته‌اند، اما واقعیت این است که آینده این پروژه به چند عامل گره‌خورده است که می‌توان به شفافیت در روند ارزیابی زیست‌محیطی، تضمین سهم جوانان بومی در اشتغال (پاسخگویی به مطالبات مردمی) و نظارت جدی بر تکمیل زنجیره پایین‌دستی اشاره کرد.

گفتنی است مجتمع پتروشیمی ستاره به‌عنوان یکی از پروژه‌های اولویت‌دار صنعت پتروشیمی، در قالب برنامه‌های توسعه‌ای وزارت نفت و شرکت ملی صنایع پتروشیمی طراحی‌شده و پیش‌بینی می‌شود طی سال‌های آینده بخش قابل‌توجهی از نیاز بازار داخلی و صادراتی به محصولات پایه‌ای پتروشیمی را تأمین کند.

اگرچه باید توجه داشت در شرایطی که اقتصاد کشور بیش از هر زمان دیگری نیازمند تنوع درآمدی، اشتغال پایدار و صادرات غیرنفتی است، پروژه‌هایی چون پتروشیمی ستاره گچساران نشان می‌دهند توسعه صنعتی می‌تواند هم‌زمان با نگاه منطقه‌گرا و عدالت‌محور حرکت کند. آینده جنوب کشور، اگر با چنین نگاهی ادامه یابد، نه‌تنها موتور محرک اقتصاد داخلی خواهد بود، بلکه در معادلات صادراتی نیز جایگاه شایسته‌تری برای ایران رقم خواهد زد.

انتهای خبر/